niedziela, 15 maja 2022

Recenzja książki "O TYRANII - dwadzieścia lekcji z XX wieku" - Timothy Snyder

Pomimo tego że "nigdy nie wchodzi się dwa razy do tej samej rzeki" to "Historia jest nauczycielką życia". Bo pewne mechanizmy działania Kultury i Społeczeństw są stałe lub tylko ewoluują. Dlatego warto uczyć się z historii. Walka demokracji/republiki z tyraniami/dyktatorami trwa od starożytności. Obecnie fundamentem demokracji jest trójpodział władzy, Praworządność, Wolność, Godność, Równość, Solidarność, dostęp do informacji i etyka. Początek XX wieku pokazał, że odpowiedzią na Globalizm i wzrost nierówności był faszyzm i komunizm. Faszyści i komuniści twierdzili, że wyrażają wolę ludu, przejmowali media, ograniczali prawa, dzielili i straszyli ludzi itd. Skutki znamy z historii.
Mottem recenzowanej książki jest zdanie Leszka Kołakowskiego "Być oszukanym w polityce nie jest usprawiedliwieniem".

Jakiś czas temu napisałem recenzję książki "Jak zostać Dyktatorem - Podręcznik dla nowicjuszy" - Mihal Hem. Aby pokazać jak powstają i trwają Dyktatury autor opisał mechanizmu zdobywania władzy przez Dyktatora (często w demokratycznych wyborach) a potem sposoby na zwiększenie i utrzymanie władzy.
Dziś w podobnej tematyce recenzuję książkę, która ma wskazać jakie symptomy powinny nas ostrzec, że władza buduje Dyktaturę i jak ją powstrzymać.

Najpierw test śpiocha. Książka nie jest długa i jak ją skończyłem to się zdziwiłem że to już koniec. Czytało się ją naprawdę dobrze, choć nie zawsze wciągała. Dlatego dostaje 4+.

O czym jest ta książka?
O tym jak rozpoznać i powstrzymać tyranię oraz obronić Demokrację. Lekcji jest 20:
1) nie bądź z góry posłuszny - to rząd ma służyć ludziom, a nie ludzie rządowi. Gdy zaczniesz się bać i powstrzymywać się bo może to nie spodobać się władzy. Już przegrałeś. Bo tyrania rządzi poprzez strach. Dlatego PiS chce zastraszyć sędziów. Nie bój się przeciwstawiać władzy,
2) broń instytucji. Bo to one pomagają chronić prawa i wolności. Ale instytucje nie obronią się same. Dlatego wspieraj wybraną instytucję,
3) strzeż się Państwa jednopartyjnego, bo tyrania zawsze eliminowała konkurencję lub czyniła z niej tylko atrapę bez siły. Dlatego głosuj w wyborach i sam startuj w wyborach, jeśli możesz,
4) weź odpowiedzialność za oblicze świata, nie toleruj zła, swastyki i innych oznak nienawiści, jak np. strefy wolne od ludzi, którzy są Inni. życie jest Politykę. Dlatego ważne jest czy odwrócisz wzrok czy staniesz w obronie wartości,
5) pamiętaj o etyce zawodowej, nie da się zniszczyć państwa prawa bez pomocy prawników. Dyktatorzy potrzebują posłusznych urzędników, biznesmenów i prawników,
6) miej się na baczności przed organizacjami paramilitarnymi, to nigdy nie kończyło się dobrze,
7) jeżeli musisz nosić broń, bądź rozważny. Policjanci i żołnierze stoją na straży naszej Wolności. Lecz jeżeli dostaną rozkaz czynienia zła i go wykonają, to umożliwiają złu zwycięstwo,
8) wyróżniaj się, ktoś musi dawać przykład i ruszyć pierwszy by inni ruszyli za nim,
9) dbaj o język (polecam tu mój cykl "język kreuje rzeczywistość"),
10) wierz w prawdę, a nie w kłamstwa populistów u władzy,
11) bądź dociekliwy - weryfikuj informacje, wspieraj dziennikarstwo śledcze niezależne od władzy. Dziennikarze nie są po to by chwalić władzę ale by patrzeć jej na ręce i pokazywać gdy kłamie,
12) nawiązuj kontakt wzrokowy i prowadź niezobowiązujące konwersacje, wspieraj tych którzy są ofiarami nagonki robionej przez władzę, 
13) uprawiaj politykę w sensie fizycznym - tyran chce żebyś albo go wspierała albo żebyś w ogóle nie interesował się polityką. Chce byś w innych np. Żydach, LGBT nie widział ludzi ale ideologię lub zło.  Wyjdź, poznaj innych ludzi i inne punkty widzenia.
14) chroń swoje życie prywatne - tyrani zawsze szukają haków na innych i atakują rodziny swych przeciwników,
15) wspieraj słuszne sprawy,
16) ucz się od ludzi z innych krajów, bo to wzbogaca i rozszerza horyzonty ale i ucz innych,
17) nasłuchuj niebezpiecznych słów - tyrania często straszy ekstremizmami, terrorystami, zagrożeniami i wyjątkami od zasad. Odbiera nam Wolności obiecując bezpieczeństwo. A tak naprawdę pozbawia i Wolności i Bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo nie wymaga tego byśmy wyrzekali się Wolności.
18) gdy nadejdzie niewyobrażalne, zachowaj spokój. Tyrani wykorzystują kryzysy, ataki terrorystów, epidemie, wojny (w tym te za granicą) by umocnić swą władzę pod pretekstem, że nagłe zagrożenie wymaga pozbawienia nas jakiś praw lub ślepego wspierania władzy,
19) bądź patriotą i dawaj dobry przykład. Nie myl patriotyzmu z nacjonalizmem. Patriotyzm to duma, odwaga i służenie krajowi. Nacjonalizm o strach i nienawiść do innych, to ulegania najgorszym instynktom, a następnie mówienie ludziom, że są najlepsi ale są ofiarami innych,
20) bądź tak odważny, jak potrafisz.

Znam świetnie historię Polski, Europy i Świata. Dlatego ostatnie 8 lat w Polsce bardzo mnie niepokoi. Zbyt dużo widzę podobieństw choćby do historii Niemiec w latach 30 i 40 XX wieku lub z tym co stało się w ostatnich dekadach w Rosji czy na Węgrzech. Choć dziś tyranii rzadziej stosują przemoc lecz bardziej pozbawiają prawdy i wolności to wojna na Ukrainie pokazuje, że kończy to się zawsze tak samo.
 
Polecam lekturę książki. Może jednym uświadomi, że nie tylko oni widzą oznaki niebezpieczeństwa dla Demokracji i Polski, a drugim może otworzy oczy.
 
Jednocześnie przyznaję szczerze, że książka ta bardziej przypomina zbiór felietonów niż książkę naukową. Dlatego oceniam ją na 4+.
 
Czy czytać?
Czytać